Xôi là món ăn truyền thống được nhiều người Việt yêu thích bởi vị dẻo thơm đặc trưng. Từ Bắc vào Nam, xôi là món ăn không thể thiếu trong ngày lễ, ngày Tết hay làm quà biếu trong các dịp đặc biệt. Nguyên liệu làm xôi khá đơn giản, chủ yếu là gạo nếp, nhưng không phải ai cũng biết cách nấu xôi thật ngon, đúng điệu.

Vậy cách nấu xôi truyền thống Việt Nam ăn kèm với các món như thịt kho, trứng kho hay đậu xanh như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!

Cách nấu xôi mềm dẻo, thơm nức tại nhà

Chọn loại gạo nếp ngon

Điều quan trọng nhất để nấu được món xôi truyền thống chính là lựa chọn nguyên liệu gạo nếp ngon. Để tạo nên hạt xôi trắng mịn, mềm dẻo và thơm lừng, cần chọn lựa đúng loại gạo nếp.

Các loại gạo nổi tiếng như gạo nếp tú lệ, nếp cái hoa vàng, nếp trứng ngỗng thường được sử dụng hơn cả. Bởi hạt gạo trơn bóng, mềm mượt nhưng vẫn giữ được độ dẻo khi nấu chính. Hương vị xôi cũng thơm nhẹ, tự nhiên.

Một số lưu ý khi mua gạo nếp nấu xôi chính là hạt gạo to đều, có màu trắng đục, căng bóng. Đặc biệt, không mua những hạt gạo bị gãy, cứng, lép hoặc bị ẩm mốc. Ngoài ra, cũng không nên sử dụng những hạt gạo có màu trắng sáng. Vì đó là gạo đã được xay xát kỹ càng, không còn lớp cám chứa chất dinh dưỡng tốt cho sức khoẻ.

Ngâm gạo đúng thời gian trước khi cho vào chõ xôi

Đối với từng loại gạo nếp khác nhau, thời gian ngâm cũng khác nhau. Tuy nhiên, để đạt được kết quả tốt nhất, thời gian ngâm gạo nên trong khoảng từ 6 đến 8 tiếng, đảm bảo xôi nấu sẽ có độ dẻo và mùi thơm tuyệt vời hơn.

Tuyệt đối không ngâm gạo nếp quá lâu. Bởi điều này sẽ làm gạo bị chua, khi nấu bị bở, nát, mất đi độ dẻo mềm và mùi vị cũng không còn được tự nhiên.

Ngâm gạo với nước ấm sẽ giúp gạo mau chín và mềm hơn so với nước lạnh. Bạn cũng có thể thêm một chút muối vào nước ngâm để khử mùi hôi và giữ màu trắng sáng cho gạo. Sau khi ngâm xong, đừng quên rửa gạo thật sạch 2 – 3 lần bằng nước lạnh trước khi cho vào nồi nấu. Việc ngâm và rửa gạo kỹ lưỡng sẽ giúp xôi nấu ra thơm ngon và đẹp mắt hơn.

Cho gạo vào nồi bằng tay

Khi nấu xôi, một trong những lỗi mọi người thường xuyên mắc phải đó là lớp giữa quá nhão, lớp trên quá khô và đáy xôi bị khê, có mùi khét. Nguyên do là vì không đảm bảo độ đều lửa và không tạo được sự thông thoáng cho các hạt nếp trong quá trình nấu xôi.

Có một phương pháp khá đơn giản để xử lý tình trạng này là bốc từng nắm gạo bằng tay và thêm vào nồi, thay vì đổ toàn bộ lượng gạo từ thau như thường làm. Cách thức này giúp phân bố đều các hạt gạo, tránh tình trạng chèn ép và tạo sự thông thoáng cho không khí trong nồi. Điều này đảm bảo xôi sẽ chín đều và tạo ra một mẻ xôi thơm ngon.

Sử dụng một chiếc khăn đã được cấp ẩm, ủ phía bên trên nắp nồi cũng là một giải pháp hiệu quả. Khăn ẩm có tác dụng bịt kín miệng nồi, ngăn không cho hơi nước lọt ra ngoài, làm giảm độ nóng trong nồi. Việc khí bị thoát ra ngoài sẽ khiến xôi bị khô, chỗ chín chỗ chưa, không đều.

Một cách khác là dàn đều xôi ra khắp mặt chõ đồ xôi, đảm bảo rằng lớp xôi được phân bố đều và không chồng chất. Sau đó, sử dụng đũa để chọc 3 – 4 lỗ to vào xôi. Những lỗ này hỗ trợ việc lưu thông dễ dàng của không khí bên trong nồi, giúp xôi chín đều từ trong ra ngoài.

Quan sát liên tục mực nước trong nồi

Canh lượng nước khi nấu xôi là bước rất quan trọng, quyết định đến độ mềm dẻo của hạt xôi. Nguyên tắc chung là lượng nước đổ dưới nồi hấp cao khoảng ⅓ so với chiều cao nồi. Mực nước này vừa đủ để làm mềm xôi, không bị nhão, nát, khê.

Có một mẹo nhỏ được mọi người thường xuyên sử dụng đó là khi cho nước vào nồi, đặt lên bếp ga hoặc bếp điện từ. Sau đó, đặt một chiếc đĩa sứ vào trên mặt nước. Khi cạn nước, nồi sẽ có tiếng kêu lạch cạch. Trong tình huống này, nếu quan sát thấy xôi chưa chín thì đổ thêm nước vào và tiếp tục nấu.

Canh nhiệt độ khi nấu

Để thực hiện cách nấu xôi đúng cách, bạn nên cho lượng nước vừa đủ vào nồi hấp trước khi đặt lên bếp. Khi nước sôi, đặt chõ lên. Nhiệt độ nấu cũng là yếu tố quan trọng quyết định đến thời gian nấu và độ mềm dẻo của xôi. Cần duy trì nhiệt độ ổn định ngay từ khi nồi nước sôi cho đến khi xôi chín mềm. Tuyệt đối không tăng hoặc hạ nhiệt độ đột ngột khi nấu xôi.

Nếu nhiệt độ quá thấp, xôi sẽ nấu lâu và không mềm dẻo. Ngược lại nếu nhiệt độ quá cao, xôi dễ bị cháy khét hoặc nhão nát. Do đó, hãy thường xuyên canh chỉnh nhiệt độ hợp lý để nấu xôi thành công.

Chú ý thời gian hấp xôi

Thời gian hấp xôi là giai đoạn quan trọng quyết định độ mềm dẻo và độ dậy mùi thơm của xôi. Thông thường, thời gian hấp xôi khoảng 30 – 40 phút là vừa đủ để xôi chín mềm và ngấm đều gia vị. Tuy nhiên, thời gian cụ thể còn phụ thuộc vào một số yếu tố sau:

Loại gạo nếp

Nếu bạn sử dụng gạo nếp tươi và mới thì thời gian nấu xôi sẽ ngắn hơn. Gạo tươi thường có độ ẩm cao và cấu trúc hạt nếp mềm mịn. Khi nấu, nó sẽ dễ dàng hấp thụ nước và trở nên mềm và dẻo.

Tuy nhiên, đối với gạo nếp cũ, việc nấu cần thời gian dài hơn. Gạo cũ có khả năng hấp thụ nước kém hơn và có cấu trúc hạt nếp cứng hơn. Do đó, cần một thời gian nấu lâu hơn để đảm bảo hạt nếp được nấu chín một cách đồng đều và trở nên mềm mịn.

Khối lượng gạo: Khối lượng gạo càng nhiều thì thời gian để xôi chín đều càng lâu.

Loại nồi: Nồi áp suất hiện đại thường rút ngắn được thời gian hấp so với nồi đất truyền thống.

Độ kín và khả năng giữ nhiệt của nồi: Nồi càng giữ nhiệt tốt thì xôi sẽ càng chín nhanh hơn.

Vì vậy, để nấu xôi đạt hiệu quả nhất, cần linh hoạt điều chỉnh thời gian cho phù hợp, tránh hiện tượng xôi chín sớm hoặc chín quá.

Rưới dầu mỡ lên xôi

Sau khi hấp chín, rưới một lớp mỡ hoặc dầu ăn lên bề mặt. Cách làm này vừa giúp xôi thêm bóng bẩy, dẻo mềm, vừa tăng thêm hương vị béo ngậy cho món xôi.

Có thể sử dụng dầu ăn, dầu mè, hay mỡ heo rán chín tùy sở thích. Mỡ heo rán vàng ươm sẽ mang lại hương vị đậm đà, thơm mỡ cho xôi. Còn dầu mè tạo mùi thơm dịu nhẹ hơn. Lượng dầu mỡ không nên quá nhiều, chỉ cần một lớp mỏng đều trên bề mặt là đủ. Sau khi rưới dầu mỡ, đảo đều xôi và ủ thêm 5 – 10 phút nữa.

Đồ xôi 2 lửa

Sau khi trải qua các công đoạn từ chọn gạo, ngâm, nấu đến tẩm ướp gia vị, quy trình làm xôi đã cơ bản được hoàn tất. Tuy nhiên, để xôi thêm dẻo và tăng hương vị, bạn nên tiến hành đồ xôi 2 lửa.

Cách thực hiện rất đơn giản. Sau khi xôi vừa chín tới, xới toàn bộ xôi ra mâm, dàn đều để xôi nguội bớt, hạ nhiệt. Tiếp theo, cho xôi lên chõ và đồ thêm 1 lần nữa. Phương pháp này giúp xôi giữ được độ dẻo và ngon trong thời gian khá lâu. Vậy là bạn đã biết cách nấu xôi chuẩn vị, thơm ngon, thay đổi khẩu vị cho gia đình.

Tạm kết

Hy vọng qua bài viết, mọi người đã nắm được cách nấu xôi chuẩn vị, thành công ngay từ lần đầu. Đây là món ăn dân dã nhưng không kém phần tinh tế, làm quà biếu hay đãi khách đều rất phù hợp. Chúc các thực hiện thành công và thưởng thức món xôi thật ngon!

Xem thêm:

• Hướng dẫn nấu xôi bằng lò vi sóng đơn giản nhưng cực kỳ ngon
• Cách nấu xôi đậu phộng bằng nồi cơm điện thơm ngon khó cưỡng

Hiện nay nhiều nồi cơm điện đã có chức năng nấu xôi ngon không khác gì nấu bằng phương pháp truyền thống. FPT Shop cũng có những dòng nồi cơm điện chất lượng, giá rẻ với nhiều tính năng nổi bật, phục vụ bữa ăn ngon lành cho người dùng. Tham khảo ngay tại:

Nồi cơm điện