Để cải thiện tình trạng táo bón, người cao tuổi có thể áp dụng các biện pháp bao gồm sử dụng các loại thuốc trị táo bón cho người già và điều chỉnh chế độ ăn uống cũng như sinh hoạt. Trong việc sử dụng thuốc, họ có thể lựa chọn các chế phẩm từ y học hiện đại hoặc thuốc đông y.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh táo bón ở người già

Tình trạng táo bón ở người cao tuổi được xác định dựa trên một số tiêu chí như sau: Không đi cầu trong vòng 3 ngày hoặc ít hơn 3 lần trong một tuần, đồng thời đi cầu kèm theo các triệu chứng như đau quặn bụng, phân rắn hoặc khô cứng, và khó khăn trong quá trình đi cầu. Ngoài ra, táo bón cũng có thể được xác định nếu người bệnh đi cầu nhiều lần trong một ngày nhưng không hết phân, và phân có đặc tính cứng.

Táo bón là một rối loạn tiêu hóa thường gặp ở người cao tuổi

Táo bón là một rối loạn tiêu hóa thường gặp ở người cao tuổi, với một tỷ lệ lên đến 50% trong số những người trên 60 tuổi, theo các thống kê.

Táo bón ở người cao tuổi có nhiều nguyên nhân, bao gồm:

Sự suy giảm chức năng tiêu hóa theo tuổi

Tương tự như các cơ quan khác trong cơ thể, hệ tiêu hóa cũng chịu ảnh hưởng của quá trình lão hóa. Điều này dẫn đến giảm nhu động của ruột, làm chậm quá trình di chuyển thức ăn và phân trong ruột, đồng thời hấp thụ nước ở đại tràng làm cho phân khô cứng và khó đi qua. Điều này làm tăng nguy cơ táo bón và khiến tình trạng này phổ biến hơn ở người cao tuổi.

Thay đổi chế độ ăn uống

Người cao tuổi thường có thay đổi trong thói quen ăn uống và khẩu phần ăn. Họ có thể tiêu thụ ít chất xơ từ rau củ, quả và ngũ cốc nguyên hạt, góp phần làm giảm sự di chuyển của thức ăn trong ruột. Thiếu chất xơ trong chế độ ăn cũng là một nguyên nhân gây táo bón ở người cao tuổi.

Ít vận động làm hoạt động tiêu hóa không hiệu quả

Người cao tuổi thường có xu hướng ít vận động và không thực hiện đủ lượng hoạt động thể chất. Điều này gây ra sự giảm nhu động ruột, làm cho quá trình tiêu hóa không hoạt động hiệu quả. Vận động thường xuyên và tập thể dục giúp kích thích nhu động ruột, giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn. Sự thiếu hoạt động vận động ở người cao tuổi là một nguyên nhân gây táo bón.

Bệnh lý và nằm lâu

Một số người cao tuổi có bệnh lý hoặc tình trạng y tế khiến họ phải nằm lâu trong thời gian dài. Việc nằm lâu và không có hoạt động vận động đủ có thể làm tăng nguy cơ bị táo bón.

Thiếu nước làm phân khô và khó đi tiêu

Việc không uống đủ nước cũng làm cho phân trở nên khô và khó đi qua ruột. Điều này có thể xảy ra khi người cao tuổi không cung cấp đủ lượng nước cho cơ thể hoặc do tác dụng phụ của một số loại thuốc gây ra sự mất nước.

Việc không uống đủ nước gây táo bón ở người già

Thói quen nhịn đại tiện gây khô phân và khó đi cầu

Một số người không có thói quen đi đại tiện đúng lúc hoặc có thói quen nhịn đi cầu. Điều này gây ra sự cứng và khô phân, ảnh hưởng đến quá trình đi cầu.

Ảnh hưởng của táo bón tới người già

Nếu người già bị táo bón được chăm sóc và điều trị đúng cách, thì thường chỉ kéo dài trong vài ngày và sẽ khỏi. Tuy nhiên, nếu không được điều trị, tình trạng này có thể xảy ra thường xuyên và gây ra những biến chứng nguy hiểm sau đây:

Ứ đọng chất thải do táo bón gây tắc ruột

Khi phân không thể thoát ra khỏi cơ thể và ứ đọng trong ruột, nó có thể tạo ra các chất độc. Khi cơ thể hấp thụ những chất này, có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ. Người cao tuổi có thể trở nên dễ cáu gắt, khó ngủ và cảm thấy buồn bực.

Ngoài ra, khi có ứ đọng chất thải lớn, có thể xảy ra tắc ruột với các triệu chứng như đau bụng nặng, cảm giác đầy bụng, buồn nôn, khó tiêu và khó đi cầu. Nếu gặp tình trạng này, cần tiến hành điều trị cấp cứu để giải quyết.

Bệnh lý vùng hậu môn và trực tràng

Bệnh trĩ là một nguyên nhân phổ biến gây ra bởi táo bón ở người cao tuổi. Khi phải rặn mạnh để đi tiêu, áp lực này có thể gây tổn thương đến hệ thống tĩnh mạch hậu môn, dẫn đến việc sưng viêm và hình thành búi trĩ.

Ngoài ra, táo bón cũng có thể gây nứt kẽ hậu môn. Người bị táo bón thường có phân khô cứng và khi cố gắng đi tiêu, cần áp dụng sức mạnh để loại bỏ phân. Điều này có thể gây ra vết rách trong khu vực hậu môn (nứt kẽ hậu môn). Nếu không được phát hiện và chăm sóc kịp thời, nứt kẽ hậu môn có thể gây nhiễm trùng và tạo ra các biến chứng nghiêm trọng như rò hậu môn.

Mạch máu bị tổn thương

Táo bón ở người cao tuổi có thể gây tổn thương đến mạch máu. Khi người cao tuổi phải rặn mạnh để đi tiêu, áp lực này có thể làm tăng stress lên hệ thống mạch máu, đặc biệt là trong vùng hậu môn và trực tràng.

Áp lực lớn và liên tục có thể gây ra các vấn đề như sưng tấy, viêm nhiễm và rối loạn tuần hoàn máu trong khu vực này. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề liên quan đến mạch máu, bao gồm viêm nhiễm tĩnh mạch hậu môn, xuất huyết, và trong một số trường hợp nghiêm trọng hơn, gây tổn thương lâu dài đến mạch máu hậu môn và trực tràng.

Thuốc trị táo bón cho người già

Để cải thiện cảm giác khó chịu do tình trạng táo bón gây ra, người cao tuổi có thể thực hiện các biện pháp chữa trị táo bón như sử dụng thuốc và điều chỉnh chế độ ăn uống cũng như lối sống. Đối với phương pháp dùng thuốc trị táo bón cho người già, có thể sử dụng các sản phẩm dược phẩm theo phương pháp tây y hoặc thuốc đông y.

Dùng thuốc tây y trị táo bón cho người già

Sử dụng thuốc tây y để điều trị táo bón ở người già hoặc các nhóm đối tượng khác có thể được phân loại thành các nhóm nhỏ dựa trên cơ chế tác động của thuốc.

Sử dụng các loại thuốc trị táo bón cho người già

Nhóm thuốc tạo khối phân: Đây là nhóm thuốc có tác động tại chỗ, giúp phân hấp thụ nước và làm phân mềm, dễ đi qua đường tiêu hóa. Tác dụng của nhóm thuốc này thường xuất hiện sau 1 – 3 ngày sau khi sử dụng. Một số loại thuốc thường gặp trong nhóm tạo khối phân bao gồm Citrucel, viên nén Methylcellulose 500mg, Normacol…

Nhóm thuốc thẩm thấu nước: Các thuốc trong nhóm này chứa đường và muối vô cơ, tăng khả năng thẩm thấu nước và giữ nước trong ruột, làm mềm phân và kích thích quá trình đi tiểu. Một số nhãn thuốc phổ biến trong nhóm này bao gồm Duphalac, Sorbitol Delalande, Forlax…

Nhóm thuốc kích thích nhu động ruột: Nhóm này bao gồm các thuốc có thành phần dầu khoáng, được sử dụng dưới dạng ống tiêm để kích thích hoạt động nhu động ruột và làm loãng phân, giúp phân được tiễn ra ngoài một cách nhanh chóng chỉ sau một thời gian ngắn.

Nhóm thuốc làm mềm phân: Các loại thuốc trong nhóm này thường kích thích sự bài tiết nước và chất điện giải vào ruột, làm mềm phân và tạo điều kiện cho sự di chuyển dễ dàng của phân. Tác dụng của nhóm thuốc này thường khá chậm và xuất hiện sau vài ngày. Một số loại thuốc thông dụng trong nhóm này bao gồm Doxinate, Norgalax, Cholen HMB…

Dùng thuốc đông y điều trị táo bón

Thay vì sử dụng các loại thuốc tây y có thể gây tác dụng phụ như đầy bụng, đau quặn bụng và tiêu chảy, nhiều người ưu tiên áp dụng các biện pháp trị táo bón từ thuốc đông y. Dưới đây là một số cách trị táo bón từ đông y:

Nha đam hay lô hội: Lô hội được sử dụng trong y học để trị táo bón. Bạn có thể sử dụng lá lô hội, rửa sạch, gọt bỏ vỏ và lấy phần gel bên trong. Sau đó, cắt gel thành từng miếng nhỏ và đun cùng với nước cho đến khi sôi. Lấy nước để nguội rồi uống.

Vừng đen: Vừng đen có tác dụng nhuận tràng do chứa dầu. Bạn có thể đun nước vừng đen và uống hoặc ăn trực tiếp sau khi rang.

Mật ong: Mật ong có tác dụng kháng khuẩn và bổ sung lợi khuẩn, giúp cải thiện chức năng tiêu hóa và nhuận tràng. Người cao tuổi có thể uống 2 thìa mật ong pha với nước ấm, mỗi lần uống 3 lần mỗi ngày. Tuy nhiên, những người có bệnh tiểu đường hoặc mỡ máu cao nên tránh sử dụng mật ong.

Thảo quyết minh hay hạt muồng muồng: Thảo quyết minh có tác dụng thanh nhiệt, giúp nhuận tràng. Bạn có thể sử dụng khoảng 500mg thảo quyết minh, sao đến khi hết nổ, để nguội rồi bỏ vào lọ kín để sử dụng dần. Mỗi lần sử dụng từ 6 – 8g hãm hoặc đun uống như trà hàng ngày. Loại thuốc này thích hợp cho người bị táo bón do tăng huyết áp.

Khoai lang: Khoai lang chứa chất xơ, vitamin nhóm B, C và nhiều dinh dưỡng khác, không chỉ giúp cải thiện tình trạng táo bón mà còn có lợi cho sức khỏe. Người cao tuổi có thể cải thiện táo bón bằng cách ăn khoai lang luộc, sắc nước khoai lang tươi hoặc sử dụng khoai lang khô.

Chế độ ăn uống và sinh hoạt để giảm táo bón ở người già

Chế độ ăn uống để hạn chế táo bón cho người già

Người cao tuổi nên có chế độ ăn uống để giảm thiểu táo bón khoa học như ăn nhiều rau xanh trong mỗi bữa ăn để bổ sung chất xơ, vitamin, đặc biệt là các loại rau nhân tràng như mồng tơi, rau khoai lang, rau muống, rau dền, rau đay, mướp, sắn dây…

Nên bổ sung các loại hoa quả như cam, quýt, bưởi, đu đủ, chuối, táo, lê… Ngoài ra, cần uống đủ nước, ít nhất là 1,5 lít nước mỗi ngày để làm mềm phân và giảm cảm giác đau đớn khi đi ngoài.

Nên hạn chế ăn các loại thức ăn gây táo bón có tính cay nóng và chứa nhiều dầu mỡ, cũng như giới hạn bia rượu, trà đặc, cà phê.

Người cao tuổi nên ăn nhiều rau xanh

Chế độ sinh hoạt giúp giảm nguy cơ táo bón ở người già

• Nên tập thể dục nhẹ nhàng mỗi ngày tùy theo sức khỏe. Việc tập thể dục không chỉ cải thiện sức khỏe chung mà còn giúp tăng nhu động ruột và giảm triệu chứng táo bón. Người cao tuổi cần tạo thói quen vận động và tránh nằm hoặc ngồi lâu một chỗ.
• Giữ tinh thần thoải mái: Tránh căng thẳng, lo lắng và muộn phiền, vì tình trạng tâm lý có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và hệ tiêu hóa.
• Tập thói quen đi đại tiện: Nên đi đại tiện đúng tư thế và cố định vào cùng một giờ hàng ngày, tốt nhất là buổi sáng, để cải thiện tình trạng táo bón.

Chúng tôi hy vọng rằng thông qua bài viết này, bạn đã biết được thuốc trị táo bón cho người già và những thông tin hữu ích khác. Tuy nhiên, thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt luôn là biện pháp đầu tiên nên được lựa chọn để điều trị và phòng ngừa táo bón. Người cao tuổi nên tuân thủ chế độ ăn uống và sinh hoạt phù hợp để duy trì sức khỏe tiêu hóa tốt.